Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος έντονης εμβρυϊκής ανάπτυξης και εξέλιξης, καθώς και αλλαγών στη μητρική φυσιολογία. Η επαρκής πρόσληψη μακροστοιχείων και μικροστοιχείων ενισχύει τις παραπάνω διαδικασίες, ενώ η υποθρεψία ή η αυξημένη διατροφική πρόσληψη μπορεί να οδηγήσουν σε μη επιθυμητά αποτελέσματα στην εγκυμοσύνη.
Συμβουλές Υγιεινής Διατροφής στην Εγκυμοσύνη και τον Θηλασμό
Οι πιο βασικές συστάσεις για την εγκυμοσύνη είναι οι παρακάτω:
✓ Κατάλληλο βάρος εγκυμοσύνης
✓ Κατανάλωση ποικιλίας μην επεξεργασμένων τροφών στις συνιστώμενες ποσότητες, ώστε να επιτρέψουν στην επαρκή και όχι ακραία αύξηση βάρους εγκυμοσύνης
✓ Κατάλληλη χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων
✓ Αποφυγή αλκοόλ, καπνού και άλλων επιβλαβών ουσιών
✓ Ασφαλής μεταχείριση τροφίμων
Οι εγκυμονούσες πρέπει να καταναλώνουν ποικιλία φρούτων και λαχανικών, όπως επίσης προϊόντα ολικής άλεσης, χαμηλά σε λίπος γαλακτοκομικά είδη και ποικιλία πρωτεϊνών. Η ακριβής ποσότητα κάθε τροφίμου σε κάθε ομάδα που απαιτείται από κάθε γυναίκα εξαρτάται από το βάρος της πριν τη σύλληψη, την δραστηριότητα της, την ηλικία της και το τρίμηνο εγκυμοσύνης.
Είναι πολύ σημαντικό οι εγκυμονούσες να επιλέγουν τροφές πού είναι θρεπτικές (να περιέχουν αυξημένες ποσότητες θρεπτικών ουσιών σε σύγκριση με τις θερμίδες που παρέχουν) π.χ. φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, βούτυρα καρπών, γιαούρτι κ.α., ώστε να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία της εγκυμοσύνης, χωρίς να υπερβαίνουν τις θερμιδικές.
Επιπλέον οι εγκυμονούσες θα πρέπει να αποφεύγουν τα τρόφιμα που προσδίδουν “άδειες” θερμίδες (τρόφιμα αυξημένα σε σάκχαρα και στερεά λίπη π.χ. αναψυκτικά, επιδόρπια, τηγανητά, πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα και αυξημένα σε λιπαρά κρέατα, αλλαντικά κ.α.). Οι παραπάνω τροφές προσφέρουν μικρή διατροφική αξία και αυξημένες θερμίδες.
Το σωματικό βάρος πριν την εγκυμοσύνη και το βάρος της εγκυμοσύνης έχουν ανεξάρτητα αλλά αθροιστικά αποτελέσματα στο βάρος του νεογνού και πιθανότατα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Η πιθανότητα των επιπλοκών σε μια εγκυμοσύνη είναι αυξημένη στα δύο άκρα της πρόσληψης βάρους σε αυτήν την περίοδο. Υπάρχει αύξηση στις γεννήσεις των μικρών για την ηλικία κύησης νεογνών (SGA) ανάμεσα σε γυναίκες με χαμηλή πρόσληψη βάρους κατά την εγκυμοσύνη σύμφωνα με τις συστάσεις του Ινστιτούτου Ιατρικής (IOM), ενώ οι γυναίκες που ξεπερνούν την προτεινόμενη αύξηση βάρους εγκυμοσύνης διπλασιάζουν το ρίσκο γέννησης ενός νεογνού μεγάλου για την ηλικία κύσεως (LGA ή μακροσωμία).
Οι γυναίκες που ακολουθούν διαφορετικές διατροφικές πρακτικές, π.χ. χορτοφαγική διατροφή ή βιγκανισμό μπορούν να διατηρήσουν τις διατροφικές τους συνήθειες και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπό την επίβλεψη του θεράποντος ιατρού και του Κλινικού Διαιτολόγου.
Ενώ η χορτοφαγική διατροφή (ανάλογα με το βαθμό αποκλεισμού τροφίμων) και η διατροφή βίγκαν είναι αρκετά περιοριστικές, δεν φαίνεται να προκαλούν ανεπιθύμητα αποτελέσματα στην εγκυμοσύνη, παρόλο που η ποιότητα των μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί είναι αμφιλεγόμενη.
Κάθε γυναίκα πρέπει να αξιολογείται ατομικά, όχι βάσει της διατροφής που ακολουθεί μόνο, αλλά βάσει του τύπου, των ποσοτήτων και της ποικιλίας των τροφίμων που καταλώνει σε καθημερινή βάση.
Οι θρεπτικές ουσίες στις οποίες συχνά παρουσιάζονται ελλείψεις είναι ο σίδηρος, η βιταμίνη D & E και η χολίνη. Όσον αφορά τις γυναίκες που ακολουθούν τη βίγκαν διατροφή, συχνά παρουσιάζονται ελλείψεις και στο ασβέστιο, τη βιταμίνη Β12 και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα εικοσαπεντανοϊκό και δοκοσαεξανοϊκό (EPA & DHA).
Οι παραπάνω διατροφικές ελλείψεις μπορούν συνήθως να αντιμετωπιστούν με μικρές αλλαγές στη διατροφή της εγκύου ή με συμπληρώματα διατροφής. Πολλά χορτοφαγικά – βίγκαν προϊόντα είναι πλέον εμπλουτισμένα με ασβέστιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, βιταμίνη Β2, B12 & D και ω3 λιπαρά οξέα. Η διατροφική υποστήριξη της μητέρας και κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι εξίσου ζωτικής σημασίας τόσο για το νεογνό όσο και για τη μητέρα.
